Półwysep Bałkański położony jest w południowo – wschodniej części Europy. Jego naturalne granice stanowią morza: Adriatyckie i Jońskie od zachodu, Czarne i Marmara od wschodu, Egejskie od południowego wschodu. Północną granicę wyznaczono umownie wzdłuż rzek i pasm górskich. Jednak w skład państw tworzących Bałkany wchodzą kraje, których choćby część terytorium leży w tych umownych granicach. Państwa bałkańskie to bardziej obszar wspólnoty kulturowo – etnicznej, niż sztywny podział geograficzny. Stąd też biorą się rozbieżności, co do przynależności poszczególnych krajów do Bałkanów.
Bałkany w pigułce
Rejon Bałkanów od kilku lat jest niezwykle popularnym turystycznie kierunkiem. Trudno się dziwić, gdyż to właśnie tu każdy znajdzie coś dla siebie. Na gości czekają urzekające krajobrazy, setki kilometrów wybrzeża, które oferuje urokliwe zatoczki, górskie szlaki kuszące niecodziennymi widokami, turkusowe morza obmywające Półwysep Bałkański z trzech stron, liczne wyspy oferujące niezapomniane wrażenia, a do tego smaczna, lokalna kuchnia oraz gościnność i życzliwość gospodarzy.
Najchętniej odwiedzane kraje to Chorwacja i Grecja, choć pewnie i Bułgarii blisko do tej czołówki – Słoneczny Brzeg i Złote Piaski przeżywają „turystyczny renesans”. Jednak od kilku lat turyści szukają nowych miejsc, wybierając Bałkany. Wycieczki do Albanii, Czarnogóry czy Serbii zaczynają zyskiwać na popularności.
Do krajów bałkańskich zalicza się: Albanię, Bośnię i Hercegowinę, Czarnogórę, Bułgarię, Grecję, Kosowo, Macedonię, Chorwację, Serbię oraz Rumunię i Słowenię, część badaczy historii uwzględnia tu również europejską część Turcji. To właśnie trzy ostatnie państwa są przedmiotem dyskusji i sporów. Ich przynależność do krajów bałkańskich powiązana jest głównie z historią regionu, religią i podobną kulturą. Warto przypomnieć, że część wymienionych tu państw bałkańskich powstała na początku lat 90 – tych XX wieku, po rozpadzie Jugosławii.
Kraje bałkańskie wiąże ze sobą historia (wpływ Cesarstwa Bizantyjskiego i panowania tureckiego), religia (mieszanka katolicyzmu, islamu i prawosławia), przynależność do grupy językowej. Te powiązania można odnaleźć głównie w architekturze sakralnej czy ocalałych artefaktach wystawionych jako eksponaty w Muzeach Narodowych poszczególnych krajów.
Region Bałkanów to również podobna kuchnia. Dominuje jagnięcina, gęste zupy, słodkie desery i mocna kawa. Ulubionymi warzywami są bakłażany, cukinia i papryka.
Śladami historii
Każda wycieczka wiąże się ze zwiedzaniem, a każde takie miejsce ma swoją historię. O atrakcyjności danego zabytku czy miejsca decyduje przede wszystkim jego unikalność, nie bez znaczenia jest również zaangażowanie przewodnika. O większości atrakcji turystycznych przeczytamy w folderach biur podróży czy w Internecie, jednak dobry przewodnik zawsze doda coś od siebie, coś, czego nie ma w powszechnie dostępnych informacjach.
Bałkany – wycieczka tu to przede wszystkim podróż w czasie. Liczne cerkwie, meczety i monastyry noszą pozostałości wpływów rzymskich, osmańskich i rosyjskich. Jednym z wartych uwagi jest Rilski Monastyr leżący na terenie Bułgarii, około 120 km na południe od Sofii. To miejsce bułgarskiego oporu przeciw panowaniu tureckiemu. Leży na wysokości 1100 m n. p. m, został założony w XIV wieku. Dziś można podziwiać jego bardziej współczesną wersję (kompleks klasztorny odbudowano w XIX wieku). Wrażenie robią mury o grubości 2 m i wysokości 24 m, znajduje się tutaj ok. 300 mnisich cel. Zachowały się tutaj freski z XV – XVII wieku.
W Czarnogórze podziwiać można monastyr Ostrog. Kompleks położony jest częściowo w skałach, w głównej świątyni znajduje się 17 dzwonów, największy waży 11 ton i jest największym dzwonem na Bałkanach.
Sofia, Sarajewo czy Belgrad posiadają warte uwagi starówki, gdzie również można poczuć powiew historii (pozostałości murów obronnych, zabytkowe kamienice) oraz liczne muzea, w których można zapoznać się z nie tylko z dziejami miasta, ale i danego kraju.
Spotkanie z naturą
Z roku na rok coraz większym zainteresowaniem turystów cieszy się Albania. Wycieczki do tego kraju to doskonała okazja połączenia wypoczynku z aktywnym zwiedzaniem. Na uwagę amatorów raftingu zasługuje kanion rzeki Osum. Rzeka ma długość 160 km, a ściany kanionu sięgają w niektórych miejscach nawet 100 m.
Równie urokliwym kanionem może się pochwalić Macedonia. Około 15 km od Skopije położony jest Kanion Matka, który oddziela od siebie dwa pasma górskie. To malownicze miejsce zwane macedońskim rajem można poznać, idąc pieszo wyznaczonym szlakiem bądź drogą wodną (wypożyczając łódź lub kajak).
Jedną z najbardziej malowniczych tras Bałkanów jest przejazd pociągiem nad Kanionem Moraćy. Droga kolejowa pnie się górskimi serpentynami oraz przebiega przez wydrążone w skałach tunele na terenie Czarnogóry. Następnie trasa prowadzi wzdłuż kanionu rzeki Tara. Jest to drugi najgłębszy kanion na świecie.
Na granicy Czarnogóry i Albanii leży Jezioro Szkoderskie, to największe jezioro na Półwyspie Bałkańskim. Jest to miejsce występowania około 280 gatunków ptaków, w tym jedno z nielicznych w Europie, gdzie występują pelikany.
Bałkany to również rejon występowania niezwykłych formacji skalnych. Do takich z całą pewnością należą Meteory, pionowe skały z piaskowca znajdujące się w Grecji. Na szczytach skał w XIV zaczęto budować klasztory, obecnie aktywnych jest 6 klasztorów prawosławnych, jednak nie do wszystkich mają dostęp zwiedzający.
Nie sposób wymienić wszystkich atrakcji krajów bałkańskich. Ponadto jedni wolą pobyt stacjonarny w formie wczasów, inni cenią sobie zwiedzanie z przewodnikiem w formie wycieczki. Bułgaria oraz inne kraje bałkańskie pozwalają zadowolić obie strony. Planując wypoczynek, można połączyć wczasy z aktywnym zwiedzaniem.
Kierunek – Bałkany
Rejon bałkański coraz szerzej otwiera się na masową turystykę. Lecz zamiast obleganych greckich czy chorwackich wysp warto wybrać się do mniej zatłoczonej Albanii czy Czarnogóry. Poznawanie nowych miejsc może stać się naszą pasją, a wakacje w nieznanym kraju – przygodą życia.
